اخبار

در ساختمان سابق مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، جایی نمانده نبود که جزئی از کتابخانۀ عظیم آن‌جا نباشد، از سالن بزرگ آن ساختمان، تا همۀ اتاق‌ها و راهروها و درواقع بهتر است بگوییم که «مرکز» جزئی از «کتابخانه» بود.

استاد ما، آقای دکتر معصومی همدانی به گواهی سابقه حضور پنجاه ساله در عرصه‌های تألیف و ترجمه و ویرایش و تدریس، در شناخت عمیق و معرفی علمی آن سابقه فرهنگی و علمی توفیق بسیار داشته‌اند و می‌توان با کمال اطمینان گفت که پایه و پایگاه تحقیق را بسی ارتقاء داده‌اند و از همه بالاتر، طرازی رفیع و ممتاز از «روشنفکری» پدید آورده‌اند.

به‌راستی که سبب رواج و رونق زبان فارسی را می‌باید در جایی از روح و روان زیبایی‌جوی و زیبایی‌پرست آدمی سراغ گرفت، ورنه این همه کامگاری زبان فارسی را در گستره‌ای بدین وسعت چگونه می‌توان توضیح داد؟

هنوز از مرگ شیخ اجل سعدی شیرازی چند سال بیش نگذشته بود که شعر او را در اقصای چین می‌خواندند و جهانگرد عرب‌زبان، آهنگ آن را سخت پسندید.

تحقیق و پژوهش در موضوعات مربوط به تاریخ و فرهنگ و ادب ایران، به‌ویژه در سده‌های نخست پس از اسلام، دشوار و طاقت‌فرسا و نیازمند صبر و شکیبایی بسیار است. گردآوری و تتبّع در منابع و مآخذ آن ادوار و درک و فهم شماری از آن‌ها، مستلزم اطلاع و آگاهی کافی از زبان‌های گوناگون است

دریغ و درد كه ابوالفضل خطیبی، دوست عزیز و استاد گرانقدر ما، در مغاك مرگ و خاموشی افتاد. ابوالفضل خطیبی دانشمند و پژوهشگری خودساخته بود و چون به كار تحقیق و پژوهش می‌پرداخت، همه وقت و نیرو و احساس خود را بر سر آن می‌نهاد.

علی بهرامیان، ابوالفضل خطیبی را دانشمند خودساخته‌ای معرفی می‌کند که خود را وقف شاهنامه کرده بود.

علی بهرامیان در برنامه «بررسی روایی – تاریخی مقتل الحسین ابی مخنف» گفت: خوشبختانه طبری در روایت‌های مختلف تا حد زیادی اسناد ابومخنف را حفظ و نقل کرده است. به این دلیل که طبری فقیه روایتگر، مفسر و اندیشمند بزرگی بود و طبیعی است به ارزش اَسنادی و اِسنادی روایت‌ها بیشتر پی می‌برد تا فردی مانند بلاذری که در کارهای دیوانی مشغول بود. بنابراین می‌توان گفت میراث تاریخ‌نگاری ابومخنف در تاریخ طبری نقل شده بسیار ارزشمند است.

نخست در عرصۀ تصحیح متون آثاری چون «نزهت الأخبار»، «تاریخ اَلفی»، «جامع‌العلوم»، «دیوان اشعار صفایی جندقی»، «شاهنامه هاتقی خرجردی»، مثنوی «شمس و قمر» و منظومۀ «نل و دمن» را منتشر کرده است. از این نمونه‌‎ها پیداست که او در کار تصحیح متون بنابر مطالعات و پژوهش‌های خود گزینش‌گر و اهل دقت است.

استاد زریاب اندکی پیش از آنکه رخت از این جهان به دیگر سرا بربندد، تقاضای نگارنده را با لطف و محبت همیشگی اجابت فرمودند و مجموعه دروس ضبط شدۀ خود را که تحت عنوان «تاریخ اسلام» طی سالهای 50-1349 در حسینیۀ ارشاد تهران ایراد کرده بودند، شامل 23 نوار کاست، به این‌جانب سپردند.